Anlık iletişim ve canlı finansal veri çağında bile, yatırımcılar satın aldıkları hisse senetlerinin mülkiyetini almak veya sattıkları hisse senetlerinin ödemesini almak için günlerce beklemek zorunda kalıyor. Bu durum değişmek üzere. 28 Mayıs 2024‘ten itibaren ABD’deki işlemler iki gün yerine bir gün içinde “tamamlanacak” (doların hisse senediyle değişimi tamamlanacak).
ABD Hisse Senedi İşlemleri: T+1 Takas Hakkında Bilinmesi gerekenler
Uzmanlar, ABD bankalarının, brokerlerin ve yatırımcıların yeni hisse senedi alım satım hızına hazır olduklarından emin olmak için tüm işlem sonrası teknolojilerini ve prosedürlerini gözden geçirmeleri gerekeceğini söylüyor. Bu değişiklik, hisse senedi işlemlerinin bir parçası olarak dolar satın alması gereken ABD dışındaki yatırımcılar için özel bir zorluk teşkil ediyor.
1- Arka planda ne var?
Bilgisayar çağından önce hisse senedi alım satımları, genellikle beş gün veya daha uzun süren hisse senedi sertifikalarının fiziksel değişimini içeriyordu. Bu durum 1960’ların sonunda borsa nihayet 1929’daki zirvesine doğru tırmanırken bir sorun haline geldi. Halkın borsaya katılımı arttıkça, 1960 yılında günde 3 milyon olan işlem hacmi 1970 yılında günde 12 milyon hisseye fırladı. Sektörün büyüme beklentilerinin bir “evrak krizi” tarafından tehdit edilmesiyle New York Borsası, üye firmalarının sahip olduğu milyonlarca sertifikayı tutacak merkezi bir takas odası oluşturdu. Bu, işlemlerin bilgisayar otomasyonuna geçmesi için zemin hazırladı.
2- Takas odası hisse senedi mutabakatlarını nasıl hızlandırdı?
Takas odası üyeleri arasında mülkiyet transferi sadece bir “defter girişi” gerektirerek hisselerin fiziksel olarak transfer edilmesi ihtiyacını ortadan kaldırdı. Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu 1990’ların başından bu yana takas döngüsünü kademeli olarak kısaltarak beş günden, T’nin “ticaret” veya “işlem” tarihini temsil ettiği mevcut “T+2 “ye indirdi. T+1’e geçiş, perakende ve kurumsal yatırımcıların işlemlerinin karlarını birkaç saat içinde bile alabileceği anlamına geliyor.
3- T+1’e geçişin arkasında ne var?
2021’in başlarında yaşanan “meme hissesi” alım satım çılgınlığı, hisse senedi alım satımlarını ileten ve sonuçlandıran piyasa altyapısının güncellenmesi ihtiyacını ortaya çıkardı. Sosyal medya paylaşımlarının harekete geçirdiği amatör traderlar GameStop Corp. ve Bed Bath & Beyond Inc. gibi ucuz hisse senetlerini satın aldıkça, Robinhood Financial Inc. gibi perakende ticaret platformlarının operatörleri, bu işlemlerin sonuçlandırılması için gereken iki gün boyunca bu işlemler için teminat göndermek zorunda kaldı. Hisse senetlerinin hacmi ve volatilitesiyle birlikte fiyatlar da yükselince Robinhood, teminatı karşılayacak yeterli sermayeye sahip olduğundan emin olmak için bu hisse senetlerinin alımını kısıtlamaya başladı. Bu durum bireysel yatırımcıların tepkisini çekerken, düzenleyici kurumların ve Kongre üyelerinin de incelemelerine neden oldu.
4- Neden teminata ihtiyaç duyulur?
Aracıların, hisse senedi işlemleri için modern Wall Street takas merkezi olan Depository Trust & Clearing Corp. tarafından tutulan bir fona marj olarak da bilinen teminat yatırmaları gerekmektedir. Bu şekilde, taraflardan birinin temerrüde düşmesi veya taahhüdünü yerine getirememesi durumunda işlemin her iki tarafı da korunur.
5- T+1’in faydaları nelerdir?
SEC, daha kısa bir uzlaşma penceresinin, alıcı veya satıcının işlem tamamlanmadan önce temerrüde düşme ihtimalinin daha düşük olduğu anlamına geldiğini söyledi. Bu da komisyoncu için daha düşük teminat gereksinimleri ve yüksek hacimlerin veya oynaklığın komisyoncuyu işlemleri kısıtlamaya zorlaması riskinin azalması anlamına gelir. (ABD Hazine tahvilleri ve yatırım fonları halihazırda T+1’de işlem görmektedir).
6- ABD’de T+1’in önündeki zorluklar nelerdir?
SEC de T+1’in bazı operasyonel riskleri artırabileceğini söyledi. Yeni kural Şubat ayında nihai hale getirilirken SEC Komiseri Mark Uyeda, mutabakatları hızlandırmanın, diğer zorlukların yanı sıra, katılımcıların işlem sürecindeki hataları ele almaları ve düzenleyicilerin dolandırıcılıklardan elde edilen potansiyel gelirleri engellemeleri için daha az zaman anlamına geleceğini söyledi.
7- Peki ya ABD dışında?
Hisse senedi işlemlerinin tamamlanması için gereken sürenin yarıya inmesi, ABD hisse senetlerini, tamamlanması genellikle iki gün süren, günde 7,5 trilyon dolarlık küresel döviz takası piyasasına ayak uyduramaz hale getirecek. ABD varlıklarını satın almaya çalışan birçok denizaşırı kurumun, bir işlemi tamamlamak için zamanında ellerinde olmasını sağlamak üzere önceden dolar temin etmeleri gerekecektir. Bunun yapılmaması bazı alımların tamamen gerçekleşmemesine neden olabilir. Dahası, Asya’daki aracılar ve yatırımcılar, işlemlerini ABD piyasasının kapanışına kadar gerçekleştirebilmek için özel bir zaman sıkıntısı yaşayacaklar, böylece sektörün uzlaşmadan önceki son adım olan işlem “onaylama” için New York saatiyle akşam 9’daki son tarihi karşılayabilecekler.
8- Neden T+0 değil?
SEC Başkanı Gary Gensler, modern teknolojinin işlem sürecini “aynı gün mutabakata (T+0 veya T+akşam)” kadar kısaltabileceğini söyledi. Bu, taraflardan birinin ya da diğerinin uzlaşmadan önce temerrüde düşmesi riskini daha da azaltacaktır. Ancak Sifma olarak bilinen ticaret grubu Menkul Kıymetler Endüstrisi ve Finansal Piyasalar Birliği, böyle bir değişikliğin piyasa işlemlerinde pahalı değişiklikler gerektireceğini söylüyor. Grup, T+0’ın çok daha fazla “başarısız işlem” ve dolandırıcılıkla sonuçlanabileceğini çünkü yanlış ödeme talimatlarını düzeltmek veya uyum sorunlarını tespit etmek için daha az zaman olacağını söyledi.
9- Sektör ne diyor?
Yatırım Şirketi Enstitüsü gibi finansal ticaret grupları, sektörlerinin geçişe hazırlanma yolunda ilerlediğini söylüyor. SEC Şubat ayında geçiş kuralını nihai hale getirirken, çok sayıda ticaret grubu ve bireysel varlık yöneticisi SEC’den değişiklikleri yapmaları için Eylül 2024’e kadar süre vermesini istemişti, ancak SEC Mayıs son tarihini değiştireceğine dair hiçbir işaret göstermedi.
SEC’in kurallarını kesinleştirmesinin ardından Şubat ayında bir açıklama yapan Sifma, “Döngüyü kısaltmak için çalışacak olan düzenleyiciler değil sektördür ve görünürde bir neden olmaksızın uygulamayı aceleye getirmek, temel amaç riski azaltmak olduğunda yalnızca risk ekleyecektir” dedi.
10- Diğer ülkeler de bu değişikliği yapıyor mu?
Evet. Hindistan’ın piyasaları bu yılın başlarında bir gün içinde mutabakata başladı ve piyasa düzenleyicisi anında mutabakatı test etmeye başladı. Çin’in piyasaları aynı gün ile T+2 mutabakat hızlarının bir karışımı ile çalışmaktadır. Kanada, ABD’ye benzer değişiklikleri Mayıs ayı sonunda aynı dönemde uygulamayı planlıyor. Meksika da değişikliği ABD ile aynı zamana denk getirmeyi hedeflediğini açıkladı ancak bunun için henüz son düzenleyici adımları atmadı. Birleşik Krallık, Avrupa Birliği ve Bermuda da T+1’i araştırıyor ancak henüz hazırlık aşamasındalar.
Kaynaklar : BN , DTCC – Takas Süresinin Kısaltılması
İlginizi Çekebilir : S&P 500, 2.Çeyreğe girerken Wall St.’teki en önemli tartışma
