ABD, İran-İsrail gerginliğini en aza indirmeye çalışıyor. Bitcoin’in ‘yarılanması’ kripto sektörünü sarsacak. Hindistan seçim manifestosunu yayınladı. İşte bugün bilmeniz gerekenler.
Piyasa Gündeminde Bugün Konuşulanlar
İran Saldırısı, Müdahale
İsrail ve aralarında ABD, İngiltere ve Fransa’nın da bulunduğu müttefikleri, Cumartesi akşamı 300’den fazla insansız hava aracı ve füzenin ateşlenmesinin ardından İran’ın İsrail’e yönelik saldırısı büyük ölçüde engellendi. Ancak saldırı dünyayı diken üstünde bıraktı ve her iki ülke de aralarındaki rekabetin değiştiğini söyledi. İran bunu İsrail’in tekrar saldırıya uğrayabileceğini bilmesi gereken “yeni bir denklem” olarak nitelendirirken, İsrail kendisine saldıran her ülkeyi vurmaya yemin etti. ABD’li yetkililer ve müttefikleri şimdi çabalarını İsrail’den gelecek herhangi bir misillemenin riskleri çok yükseltmemesini sağlamaya odaklıyor.
Yarım Ölçü
Bitcoin meraklıları için her dört yılda bir yapılan ve “yarılanma” olarak adlandırılan yazılım güncellemesi, uzun zamandır değerini korumanın anahtarlarından biri olarak görülüyor. Bu kez, dijital para biriminin sorunsuz işlemesini sağlayan şirketlerin gelirlerinde milyarlarca dolarlık düşüşleri de tetikleyecek. 20 Nisan civarında gerçekleşecek olan yarılanma, “madencilerin” işlemleri doğrulamak için her gün kazanabilecekleri Bitcoin miktarını 900’den 450’ye düşürecek. Bitcoin’in mevcut fiyatına göre, bu durum sektörün tamamı için yılda yaklaşık 10 milyar dolarlık gelir kaybı anlamına gelebilir.
Modi’nin Manifestosu
Hindistan’ın iktidar partisi, Başbakan Narendra Modi’nin bu hafta yapılacak oylamada tarihi bir üçüncü dönem için yarışacağı seçim manifestosunda altyapıya odaklanma ve popüler sübvansiyonları sürdürme sözü verdi. Bharatiya Janata Partisi dört temel alanın altını çizerek yoksul Hintliler, kadınlar, gençler ve çiftçiler için fırsatları iyileştirme sözü verdi. Manifesto, 19 Nisan’da başlayacak oylamadan sadece birkaç gün önce yayınlandı. Sonuçlar 4 Haziran’da açıklanacak.
Yavaş Yanış
Küresel faiz oranları için yüksek dalgalar geçti, ancak politika yapıcılar enflasyon tehdidine karşı temkinli olmaya devam ettikçe dünya ekonomisi için soluklanma sınırlı olabilir. 23 büyük merkez bankasında bu yıl hakim olan tema bu. Üçü hariç hepsinin borçlanma maliyetlerini düşüreceği görülüyor – ancak birçoğunun gevşeme hızının, sıkılaştırmanın ilk başladığı agresif hızı yansıtması daha az olası görünüyor.
Dikkatimizi Çeken Haber Başlıkları
JeoPolitik
Reuters ve CBS News’e göre İsrail ordusu, İran tarafından İsrail’e 300’den fazla hava unsuru atıldığını ve bunların bir kısmının Irak, Yemen ve İran’dan fırlatıldığını ancak %99’unun engellendiğini ve çok az hasar meydana geldiğini belirtirken, İran’ın bölgeyi gerilime iten çok vahim bir eylemde bulunduğunu ve İsrail silahlı kuvvetlerinin tam işlevselliğini koruduğunu ve takip operasyonları için seçenekleri tartıştığını söyledi.
İsrail’in İran’ı kınamak üzere BM Güvenlik Konseyi’nin acil toplanmasını talep ettiği ve üst düzey bir İsrailli yetkilinin İran’ın benzeri görülmemiş saldırısına önemli bir karşılık verileceğini söylediği belirtilirken, Reuters’a göre İsrail Savunma Bakanı Gallant’ın saldırı sonrasında İsrail’in İran’a karşı stratejik bir ittifak kurma fırsatına sahip olduğunu söylediği de aktarıldı.
Reuters’a göre İsrailli yetkililer, İsrail savaş kabinesindeki çoğunluğun İran saldırısına bir yanıt verilmesinden yana olduğunu ancak zamanlama ve ölçek konusunda bölünmüş durumda olduklarını söyledi.
İran Cumhurbaşkanı Raisi, İsrail’e yönelik operasyonun yüksek isabetle gerçekleştirildiğini, füze ve insansız hava araçlarının gücünü iyi bir şekilde sergilediklerini söylerken, operasyonun askeri merkezleri hedef aldığını ve saha ile diplomasi arasında tam bir koordinasyon içinde yürütüldüğünü sözlerine ekledi.
İran’ın BM misyonu, İran’ın askeri eyleminin İsrail’in İran’ın Şam’daki diplomatik tesislerine yönelik saldırısına karşılık olduğunu ve meselenin artık sonuçlanmış sayılabileceğini söyledi ancak İsrail rejiminin başka bir hata yapması halinde İran’ın cevabının çok daha sert olacağı uyarısında bulundu. Ayrıca, çatışmanın İran ve İsrail arasında olduğunu ve ABD’nin uzak durması gerektiğini belirtti.
İran Dışişleri Bakanlığı, Tahran’ın herhangi bir askeri saldırıya karşı meşru çıkarlarını korumak için daha fazla savunma önlemi almaktan çekinmeyeceğini söyledi. Reuters’ın haberine göre, İran Dışişleri Bakanlığı İngiltere, Fransa ve Almanya büyükelçilerini çağırırken, İran da İsviçre üzerinden ABD’ye bir mesaj göndererek Washington’un İsrail’in misillemesine destek vermesi halinde üslerinin hedef alınacağı uyarısında bulundu.
İran Devrim Muhafızları Komutanı, İsrail’in misilleme yapması halinde İran’ın cevabının Cumartesi gecesi görülenden daha büyük olacağı ve Tahran’ın İsrail’in çıkarlarına yönelik herhangi bir saldırısına misilleme yapacağı uyarısında bulundu. Devrim Muhafızları ayrıca ABD ve İsrail’den gelecek herhangi bir tehdide İran’ın misliyle karşılık vereceği uyarısında bulunurken, İran havaalanlarının Pazartesi sabahına kadar uçuşları iptal ettiği de bildirildi.
Reuters’in haberine göre G7 liderleri İran’ın İsrail’e yönelik saldırısını kınayarak G7’nin İsrail’in güvenliğine olan bağlılığını teyit ederken, durumun istikrara kavuşturulması ve daha fazla tırmanmanın önlenmesi için çalışmaya devam edeceklerini ve İran ile vekillerinin saldırılarına son vermesini talep ettiklerini açıkladılar.
Reuters’in haberine göre BM Genel Sekreteri Guterres, Orta Doğu’nun uçurumun kenarında olduğunu ve bölge halkının yıkıcı bir tam ölçekli çatışma tehlikesiyle karşı karşıya bulunduğunu belirtirken, şimdi yatıştırma, gerilimi azaltma ve azami itidal zamanı olduğunu söyledi.
Reuters’a göre ABD Başkanı Biden, bu saldırıları mümkün olan en güçlü şekilde kınadığını ve İsrail Başbakanı Netanyahu ile görüşerek Amerika’nın İsrail’in güvenliğine olan sarsılmaz bağlılığını bir kez daha teyit ettiğini söyledi. Axios’un Beyaz Saray’dan üst düzey bir yetkiliye dayandırdığı haberine göre Başkan Biden İsrail Başbakanı Netanyahu’ya ABD’nin İsrail’in İran’a yönelik herhangi bir karşı saldırısına karşı çıkacağını da söyledi.
ABD’li üst düzey yönetim yetkilisi, İsrail’e yönelik saldırı öncesinde ABD’nin İsviçreli aracılar vasıtasıyla İran’la temas kurduğunu ve saldırı sonrasında ABD’ye bir mesaj gönderdiğini belirtirken, İran’ın 72 saatlik bir uyarıda bulunmadığını ve niyetinin son derece yıkıcı olduğunu kaydetti. Reuters’ın haberine göre ABD’li yetkili ayrıca İsrail’in İran’la ciddi bir gerginlik istemediğini açıkça belirttiğini ve G7 liderlerinin İran’a yönelik yaptırımları ve Devrim Muhafızları’nın terör örgütü olarak tanımlanmasını görüştüklerini söyledi.
ABD Savunma Bakanlığı Pentagon, Orta Doğu’daki güçlerin İran, Irak, Suriye ve Yemen’den fırlatılan düzinelerce füze ve insansız hava aracını engellediğini açıkladı. ABD Savunma Bakanı Austin İran’a durumu yatıştırma çağrısında bulunurken, ABD de İran’a bundan sonraki saldırıları derhal durdurma çağrısında bulundu. Austin ayrıca ABD’nin İran’la savaş ya da çatışma peşinde olmadığını ancak güçlerini korumak ve İsrail’in savunmasını desteklemekten çekinmeyeceğini belirtirken, Reuters’a göre Batılı istihbarat kaynakları İran’a ait insansız hava araçları ve füzelerin çoğunun İsrail ve ABD’nin hava müdahaleleriyle düşürüldüğünü ifade etti.
ABD’nin BM Temsilci Yardımcısı Robert Wood, BM Güvenlik Konseyi’nin İran’ın eylemlerini cevapsız bırakmama yükümlülüğü olduğunu ve ABD’nin önümüzdeki günlerde BM’de İran’ı sorumlu tutacak ek önlemleri araştıracağını söylerken, Reuters’a göre İran’ın ya da vekillerinin ABD’ye karşı eylemde bulunması ya da İsrail’e karşı daha fazla eylemde bulunması halinde sorumlu tutulacağını sözlerine ekledi.
Reuters’in Cumhuriyetçi çoğunluk lideri Scalise’e dayandırdığı habere göre ABD Temsilciler Meclisi önümüzdeki hafta İsrail’i destekleyecek bir yasa tasarısını görüşecek.
Ürdün, vatandaşlarının güvenliğini sağlamak için Cumartesi gecesi hava sahasına giren uçan cisimleri engellediğini açıkladı. Reuters’ın haberine göre Ürdün Başbakanı Khasawneh, bölgede gerilimin tırmanmasının tehlikeli yollara girilmesine neden olacağını ve gerilimin azaltılması gerektiğini vurgularken, Ürdün ordusunun güvenliğini tehlikeye atacak herhangi bir tarafın girişimine tüm imkanlarıyla karşı koymaya hazır olduğunu söyledi. Fars Haber Ajansı’nın aktardığı bir kaynağa göre Tahran’ın Ürdün’ü yakından izlediği ve İsrail yanlısı herhangi bir adım atılması halinde bir sonraki hedef olabileceği de bildirildi.
Reuters’a konuşan Türk diplomatik kaynak, İran’ın İsrail’e karşı planladığı askeri operasyon konusunda Türkiye’yi önceden bilgilendirdiğini ve İran’ın Türkiye aracılığıyla ABD’ye operasyonun sadece elçilik saldırısına yanıt olacağını ve daha ileri gitmeyeceğini söylediğini, ABD’nin ise İran’a operasyonun belirli sınırlar içinde kalması gerektiğini ilettiğini belirtti.
İsrail Başbakanı Netanyahu’nun ofisinden yapılan açıklamada, Hamas’ın arabulucular tarafından sunulan rehine anlaşmasını reddettiği ve İsrail’in Hamas ile savaşın hedeflerine tüm gücüyle ulaşmaya çalışmaya devam edeceği belirtildi. Reuters’ın haberine göre İsrail ordusu da önümüzdeki birkaç gün içinde Gazze’deki operasyonlar için iki yedek tümeni göreve çağıracağını açıkladı.
Reuters’in haberine göre İngiltere, İran’ın artan tehditlerine ve Ortadoğu’daki gerilimin tırmanmasına karşılık olarak bölgedeki ortaklarıyla gerilimi düşürmek için çalıştığını ve gerektiğinde mevcut görev menzilleri içinde herhangi bir hava saldırısını engellemek üzere bölgeye birkaç ilave hava kuvvetleri jeti ve yakıt ikmal tankeri gönderdiğini açıkladı.
Reuters’in haberine göre İran devlet haber ajansı, Devrim Muhafızları Deniz Kuvvetleri’ne bağlı özel kuvvetlerin İsrail bağlantılı bir gemiye el koyduğunu ve MSC Aries adlı geminin İran karasularına nakledildiğini bildirdi.
Avrupa
Bloomberg’e göre İngiltere Başbakanı Sunak, müttefiklerinin, Muhafazakar Parti karşıtlarının gelecek ay liderlik meydan okuması tehdidini savuşturmasına yardımcı olacağını söyledikleri İngiltere genel seçim tarihini belirleme tavsiyesine direniyor.
FT’ye göre İngiltere Hazinesi, İngiliz Emlak Federasyonu endüstri grubu tarafından birden fazla konut için damga vergisi muafiyetini sona erdirme kararını geri almaya çağrıldı ve bu hamlenin İngiltere’de inşa edilen konutların yapımını caydıracağı konusunda uyarıldı.
FT’ye göre Fransa, hassas habitatları korumak için trol teknelerinin bazı İngiliz sularından men edilmesinin ardından İngiltere ile balıkçılık hakları konusunda anlaşmazlık başlatırken, diplomatları bu Pazartesi İngiliz mevkidaşlarıyla bir araya gelecek.
Reuters’a göre ECB’den Villeroy, ECB’nin enflasyonla mücadeleyi kazandığından giderek daha fazla emin olduğunu ve bunun da Haziran ayında bir faiz indirimi olasılığını artırdığını söyledi.
ECB’den Holzmann Cuma günü yaptığı açıklamada Haziran ayında bir faiz indiriminin olası olduğunu ancak bunun verilere bağlı olduğunu ve TÜFE’nin mevcut patikada kalması halinde Haziran ayında bir faiz indiriminin muhtemel olduğunu belirtirken ORF TV röportajına göre faiz indirim hızının enflasyon ve ücretlere bağlı olacağını da sözlerine ekledi.
ABD
Fed Başkanı Bostic (seçmen) Cuma günü yaptığı açıklamada faiz oranlarını düşürmek için acele etmediğini söyledi ve yıl sonuna doğru bir faiz indirimi görünümünü teyit etti. Bostic, enflasyonun gevşemeye devam edeceğini ancak istediğinden daha yavaş olacağını ve dikkat etmeye ve görünümü gerektiği gibi ayarlamaya hazır olduğunu söyledi.
Fed Daly (seçmen) Cuma günü yaptığı açıklamada, son TÜFE raporuyla birlikte, Fed’in veri noktası bağımlısı olmadığını ve tam kapsamlı olarak baktığını hatırlatmak için iyi bir zaman olduğunu söylerken, işgücü piyasasının güçlü olduğunu ve enflasyonun geçen yılki kadar hızlı düşmediğini de sözlerine ekledi. Daly, politika faizini ayarlamak için kesinlikle bir aciliyet olmadığını ve politika duruşunu gerektiği sürece koruyacaklarını söyledi.
Fox Business’a göre, Fed’den Goolsbee (oy kullanmayan) Cuma günü yaptığı açıklamada ABD’nin “çapraz akımlar” ortamında olduğunu ve Fed’in enflasyonu tekrar hedefe indirmesi gerektiğini söyledi.
Fed’den Schmid (oy kullanmayan) Cuma günü yaptığı açıklamada, ABD para politikasının mevcut duruşunun uygun olduğunu ve enflasyonun %2’ye gerilediği netleşene kadar faiz oranlarında sabırlı olunması çağrısında bulunurken, enflasyonu düzeltmeleri ve politikanın işlemesine izin vermeleri gerektiğini, ancak faizlerin daha uzun süre yüksek kalacağını düşünmek için nedenler olduğunu söyledi.
WSJ’den Timiraos Cuma günü sosyal medya platformu X üzerinden yaptığı açıklamada, TÜFE ve ÜFE’yi tercüme eden tahmincilere atıfta bulunarak Mart ayı çekirdek PCE endeksinin muhtemelen %0,27 arttığını belirtirken, bunun 12 aylık oranı Şubat ayındaki %2,8’den %2,7’ye düşüreceğini ve Şubat ayında %2,9’a yükselen 6 aylık yıllıklandırılmış oranın %2,8’e gerileyeceğini sözlerine ekledi.
Ayrıca Okuyun: İran İsrail’e Drone ve Füze Saldırısı Düzenledi